 kenmerken
bewerken
verzamelen
|
Kenmerken van mineralen en edelstenen
Bij het bekijken van edelstenen zijn er een aantal dingen die meteen opvallen. Als eerste natuurlijk de kleur en de glans.
Daarnaast is de hardheid van belang als u stenen wilt gaan bewerken.
Rechts een geslepen agaatschijf met een mooie tekening.
Op de pagina stenen van a t/m z worden naast een beschrijving van de stenen ook deze kenmerken en eigenschappen vermeld.
Kleur
De kleur van een edelsteen of mineraal wordt bepaald door de chemische elementen.
Als de steen zuiver en gelijkmatig van kleur is spreekt men van idiochromatische stenen, bijvoorbeeld lapis lazuli.
Als de kleur ontstaat door bijmenging van een vreemd bestanddeel noemt men dat allochromatisch.
Een spoortje chroom bijvoorbeeld maakt een smaragd groen, maar een robijn rood.
Doordat zo'n spoortje vreemde stof ongelijk is kunnen er vlekken in een steen ontstaan.
Als een steen vanuit verschillende richtingen bekeken van kleur wisselt vertoont hij pleochroïsme. |
 |
Belangrijkste bestanddelen
Aluminium (Al) - kleurreactie: blauwachtig metaalkleurig
In toermalijn, turkoois, maansteen en saffier
Calcium (Ca) - kleurreactie: wit
In albast, aragoniet, calciet en marmer
IJzer (Fe) - kleurreactie: rood of ijzerkleurig
In hematiet, magnetiet, markasiet en rode jaspis
Koper (Cu) - kleurreactie: groen, blauwgroen, koperkleur
Turkoois, malachiet, azuriet, chrysocolla, pyriet en lapis lazuli
Silicium (Si) - kleurreactie: wit, helder
Silicium of kiezelzuur is een belangrijk bestanddeel van bijna alle edelstenen
Bergkristal bestaat helemaal uit kiezelzuur
Magnesium (Mg) - kleurreactie: ivoorkleurig
Magnesiet bestaat helemaal uit magnesium, ook aanwezig in olivijn en serpentijn
Mangaan (Mn) - kleurreactie: roze tot paars, soms zwartachtig bij dendrieten of mosagaten
Rhodochrosiet bestaat helemaal uit mangaan, verder nog in rhodoniet, amethist, rozenkwarts en mosagaat
Zink (Zn) - kleurreactie: grijzig
Zinkblende bestaat helemaal uit zink
Bij deze stenen zijn de verschillende kleuren en glans goed te zien.
Links een stuk turkoois, rechts een aantal stukken calciet.
Glans
De glans wordt bepaald door de manier waarop licht door het oppervlak wordt teruggekaatst.
Hierbij is de mate van gladheid en de hardheid van de steen van belang.
Hoe harder de steen, hoe meer glans.
Een edelsteen kan diamantglans, glasglans, harsglans, wasglans, metaalglans, vetglans of zijdeglans vertonen.
Bij het combineren van verschillende edelstenen in sieraden moet rekening gehouden worden met de verschillen in glans.
Zij beïnvloeden elkaar natuurlijk wel.
Chatoyeren en asterisme
 |
Chatoyeren (van chat = kat en oeuil = oog) is het verlopen van de glans bij beweging van de steen.
Dat ziet u bijvoorbeeld bij tijgeroog (foto).
Evenwijdig lopende vezels of de daarvan overgebleven kanaaltjes veroorzaken deze lichtspeling.
Asterisme of stervorming ontstaat tijdens de kristallisatie door allerlei omstandigheden, bijvoorbeeld door de aanwezigheid van kleine kristalletjes binnen een grote. |
Insluitsels
Deze horen bij de inwendige kenmerken van edelstenen.
Het zijn gasvormige, vloeibare of vaste stoffen die tijdens de groei van het kristal zijn ingesloten of breuken en scheurtjes in de steen opvulden.
Ze kunnen extra karakter aan de steen geven en zijn van groot belang bij het determineren. Sommige insluitsels zijn kenmerkend zijn voor een bepaalde steen en andere insluitsels zijn alleen maar aanwezig op een bepaalde vindplaats.
Hiernaast ziet u een stuk barnsteen met insluitsels. |
 |
Hardheid
De hardheid van een steen is van belang bij het bewerken ervan.
Vanzelfsprekend zult u met het slijpen van een harde steen langer bezig zijn dan met een zachtere.
De hardheidsgraad wordt al bijna 200 jaar bepaald volgens de indeling die Friedrich Mohs (Duitse mineraloog) heeft gemaakt.
| Hardheid | Test |
| 1 - talk | Met de vingernagel gemakkelijk af te schrapen |
| 2 - gips | Met de vingernagel te krassen |
| 3 - calciet | Met mes of munt krasbaar |
| 4 - fluoriet | Met mes of glas krasbaar |
| 5 - apatiet | Met mes krasbaar |
| 6 - orthoklaas | Met glas of stalen vijl krasbaar |
| 7 - kwarts | Krast zelf glas |
| 8 - topaas | Krast zelf glas en kwarts |
| 9 - korund | Met diamant krasbaar, krast zelf topaas en glas |
| 10 - diamant | Niet krasbaar, krast zelf alle edelstenen |
lees over ontstaan van mineralen en edelstenen 
 lees over bewerken van mineralen en edelstenen
|
